Wanneer hebben koeien last van hittestress?
Afgelopen dagen is de temperatuur gestegen boven de 25˚C. In de zon kan het erg warm zijn. Maar wanneer heeft een koe nu echt last van hittestress? En wat gebeurt er dan met een koe?
Hittestress kan worden gedefinieerd als alle factoren die – onder invloed van hoge temperaturen - de koe aanzetten tot het aanpassen aan de omgeving om te voorkomen dat er fysiologische processen in het lichaam worden verstoord’. De twee belangrijkste factoren die de mate van hittestress bepalen zijn temperatuur en luchtvochtigheid. De luchtvochtigheid geeft aan hoeveel waterdamp de lucht bevat bij de heersende temperatuur.
In de zogenaamde Temperature Humidity Index (zie afbeelding hieronder) worden temperatuur en luchtvochtigheid in een grafiek uitgezet en kan worden afgelezen wanneer er wel of geen hittestress is.
Duidelijk te zien is dat vanaf 22˚C er bij een hoge luchtvochtigheid al sprake is van hittestress.
In Nederland zijn er jaarlijks gemiddeld zo’n 25 tot 30 zomerse dagen, waarbij de temperatuur uitkomt op 25˚C of hoger. Dit betekent in de praktijk dat op een Nederlands melkveebedrijf jaarlijks enkele tientallen hittestress dagen voorkomen. In landen als Amerika of in Zuid-Amerika komt hittestress nog veel meer voor.
Hittestress ontstaat op het moment dat de koe meer warmte produceert dan dat zij kan afvoeren. Dit is niet prettig voor de koe, maar heeft ook allerlei andere gevolgen. Zo zal de koe extra energie verliezen om zichzelf te koelen. De ademhaling gaat versnellen om warmte kwijt te raken, waardoor er meer CO² wordt uitgeademd. Dit heeft tot gevolg dat de pH van het bloed wordt verlaagd en er bicarbonaat wordt gebruikt om dit tegen te gaan. Hierdoor is er minder bicarbonaat beschikbaar als buffer in de pens waardoor pensverzuring op de loer ligt.
Verder is de tochtigheid van een koe tijdens hitteperiodes minder goed zichtbaar en zijn er vaak meer terugkomers. Hierdoor kan de vruchtbaarheid op het bedrijf onder druk komen staan. De koe zal automatisch minder ruwvoer opnemen omdat fermentatie in de pens warmte oplevert, waardoor de opname van nutriënten door het maagdarmkanaal verminderd. Dit alles zorgt voor een verminderde melkproductie, terwijl genetisch gezien de koe van tegenwoordig juist veel ruwvoer op kan nemen en dus veel melk kan produceren. Vooral bij de hoogproductieve koe zal hittestress zorgen voor een significant mindere melkproductie.
Al met al heeft hittestress dus allerlei gevolgen die de productie en gezondheid negatief beïnvloeden. Niet alleen tijdens de hitteperiode hebben koeien er last van. Met name ook na deze periode liggen er problemen op de loer. Veelal zal de koe als het is afgekoeld weer meer gaan vreten, waarbij de pens nog niet is afgestemd op deze hogere voeropname. Dit maakt dat de pens de gevormde zuren niet voldoende kan bufferen, met wederom pensverzuring tot gevolg.