Lekker eten voor iedereen

Wie over de A73 ter hoogte van Grubbenvorst rijdt, heeft de afgelopen maanden veel bouwactiviteiten kunnen volgen. In juni 2018 heeft de familie Kuijpers een begin gemaakt met de bouw van de eerste van vier bijzondere vleeskuikenstallen en broederij. Inmiddels is de eerste stal gereed en is het bedrijf in productie.
Uiteindelijk moet het bedrijf 960.000 vleeskuikens gaan huisvesten en herbergt het een eigen broederij en slachterij. Een echt familiebedrijf waar de broers Cor, Paul en Marcel Kuijpers de grondleggers van zijn. Ook de zonen van Cor, Jan en Joris Kuijpers, zijn actief in het nieuwe pluimveebedrijf genaamd Kuijpers Kip. Kuijpers Kip is onderdeel van het samenwerkingsverband Het Nieuw Gemengd Bedrijf (NGB).

Van plan tot uitvoering

Marcel Kuijpers vertelt over het traject: “Het heeft bijna 15 jaar geduurd voordat alle vergunningen voor de beoogde duurzame korte vleespluimveeketen uiteindelijk in september 2017 definitief waren.” Een traject van de lange adem waarbij de familie Kuijpers de moed en drive nooit heeft opgegeven met het uiteindelijke nieuwe bedrijf als resultaat. Edward Smedts (commercieel manager van Vitelia Voeders) bevraagt Marcel Kuijpers in dit interview en luistert aandachtig naar het verhaal achter de plannen van Kuipers Kip.

Samenwerking Vitelia

Edward: Al ruim 7 jaar mogen wij de familie Kuijpers tot één van onze strategische partners rekenen. Vitelia Voeders werkt al jaren samen in ‘de Finse driehoek’, een bijzonder samenwerkingsverband met o.a. pluimveehouders en een premixfabrikant. Kuijpers Kip is één van de oprichters van de Finse driehoek. We doen al geruime tijd, naar ieders tevredenheid zaken met elkaar. De ontwikkelingen omtrent NGB heeft Vitelia op de voet mogen volgen en we zijn er trots op dat we direct bij dit project betrokken zijn geraakt.
Toen ik Marcel vroeg om mee te werken aan dit interview voor de Vitelia Vitaal wist ik eigenlijk al dat hij geen nee kon en wilde zeggen, maar vond ik het evengoed erg spannend omdat een aansprekend interview maken bij deze familie niet makkelijk is. Immers, er is in de vakbladen al erg veel over dit initiatief geschreven en niemand zit te wachten op meer van hetzelfde. Daarom focussen we ons tijdens dit gesprek niet zozeer op de inhoud van het initiatief maar vooral op de enorme drijfveer, filosofie en passie van de ondernemers.

Uitdagingen

Marcel: We zijn thuis met 7 kinderen, ik heb 3 broers en 3 zussen. Mijn broers Paul en Cor hadden een maatschap met mijn vader, ze runden samen een vleeskuikenbedrijf met twee locaties. Omdat mijn arm niet goed functioneerde dacht ik vroeger dat ik geen boer kon worden. Daardoor ben ik in eerste instantie op zoek gegaan naar andere uitdagingen, waarna ik op de laboratoriumschool terecht kwam.
Na deze opleiding ben ik op aanraden van mijn broer Paul toch nog de MAS en uiteindelijk de HAS gaan doen. Na deze studies werd ik gevraagd om bij het Zuid Nederlands Varkensstamboek iets in de automatisering te gaan doen. Tsja, daar had ik helemaal geen verstand van maar zag het wel als een uitdaging. Ik heb dat tweeëneenhalf jaar gedaan waarna ik bij Paul en Cor in het bedrijf in Mierlo ben gestapt. Dat was ook het moment dat mijn vader uit de maatschap kon treden.

Ze dachten dat boeren over 20 jaar applaus zouden krijgen als ze op deze manier doorgaan met hun bedrijven

Bezwaar tegen de keten

Marcel: Naast het vleeskuikenbedrijf hadden mijn broers ook een viskwekerij opgestart. Ik ben in eerste instantie de viskwekerij gaan doen. Na verloop van tijd hebben we de viskwekerij gesaneerd en hebben we een extra vleeskuikenbedrijf bijgekocht. We hadden samen het plan om door te groeien in de vleeskuikens. Dus kochten we ieder jaar een vleeskuikenbedrijf erbij totdat we voldoende bedrijven hadden om zelf een slachterij vol te krijgen.
We hadden destijds, ruim 25 jaar geleden, bezwaar tegen hoe de keten in de vleeskuikenhouderij werkte. We kregen kuikens binnen waar we niets van wisten, data waren er namelijk niet. Je werd alleen maar bruto afgerekend en hoorde nooit iets terug van de kippen die naar de slachterij gingen. Er waren veel transportbewegingen voor het vleeskuiken, van de broederij naar de boer en van de boer naar de slachterij. Dit hebben we destijds kenbaar gemaakt bij de directies van de Zuid Nederlandse Coöperaties en ze daaropvolgend de vraag gesteld hoe zij de toekomst van de vleeskuikenketen zagen. We schrokken van hun inzichten en herkende ons daar helemaal niet in. De directies hadden een erg behoudende visie en vernieuwing stond helemaal niet op hun agenda. Er werd zelfs geroepen dat de boeren vooral moesten doorgaan met waar ze mee bezig waren en dat ze hier 20 jaar later applaus voor zouden krijgen. We trokken toen onze eigen conclusie en gingen op zoek naar een ander netwerk.

Wij zagen de toekomst namelijk heel anders. Wij zagen geen toekomst voor het op dezelfde manier blijven produceren. Het moest anders dus kozen wij zelf voor een structurele verandering. We hebben een nieuw netwerk om ons heen gecreëerd met als doel een alternatieve manier van vleeskuikens houden.

Een manier zonder dat hierbij de kostprijs omhoog zou gaan. We gingen van een product gestuurde keten naar een vraag gestuurde keten. Eigenlijk de voorganger van onze huidige missie ‘Lekker eten voor iedereen’.
We kregen een andere kijk op de wereld en kwamen tot de conclusie dat we kritisch naar ons zelf moesten zijn en ook open moesten staan voor kritische geluiden van anderen.
Door goed en proactief onze omgeving te informeren over het bedrijf en de operationele zaken creëer je wederzijds begrip, respect en zijn er minder tot geen vooroordelen meer.

De weg naar een ‘transportloze’ kip

Marcel: Op enig moment hadden we in Brabant zes vleeskuikenbedrijven met in totaal 600.000 dieren. Maar wij werden uiteindelijk niet gelukkig van de ontstane bedrijfssituatie. We hadden bijvoorbeeld een berg asbest, een stalinrichting waar we niet gelukkig van werden en daarnaast een afzetstructuur waar we geen toekomst in zagen. In drie jaar tijd waren we alle drie verhuisd naar andere locaties. We hadden ons op kunnen splitsen, om ieder afzonderlijk door te gaan, maar we zagen dat we samen sterker zouden staan. Daarnaast is onze familieband érg groot. Natuurlijk hebben we wel eens een meningsverschil maar dat duurt nooit lang.

Aan ondernemersdrift en lef bij de familie Kuijpers uiteindelijk geen gebrek.
We hebben namelijk vervolgens onze ambities verlegd en het idee gesmeed om een mobiele slachterij te bouwen waarmee we op locatie konden gaan slachten. Samen met het idee van Paul om de eieren zelf uit te laten komen in de stal ontstond het plan om een ‘transportloze’ kip op de wereld te gaan brengen.
Omdat de vergunningen voor een mobiele slachterij er uiteindelijk niet kwamen hebben we dit pad verlaten en hebben samen met enkele bedrijven en kennisinstellingen het AKK-project ‘De korte vleeskuiken keten’ gestart (Agrarisch Keten Kennis project). Een slachterij gelegen bij de stal bleek veel voordeel voor het milieu op te leveren, alleen al door het reduceren van het aantal transportbewegingen. Ik heb destijds voor het eerst geventileerd dat we zelf een korte keten wilden gaan bouwen. Alleen moesten we nog wel ‘even’ op zoek naar een geschikte locatie.

Het is de vraag moet ik het onderste uit de kan hebben, of wil ik dat ik samenwerk met de beste voerleverancier? 

Samenwerken om wereldkampioen te worden

Marcel: Ik houd van uitdagingen. Als het even lastig wordt moet je niet meteen loslaten maar vasthouden, proberen samen de problemen op te lossen. Dit geldt zowel zakelijk als privé. Als voorbeeld, in mijn vrije tijd ben ik lid van de toneelvereniging in Heeswijk. Een leuke club maar ook daar is wel eens iemand die het mentaal even lastig heeft, dan is het toneel heel confronterend. We proberen dan om die persoon erbij te houden omdat we dan elkaar kunnen helpen de tegenslag te overwinnen. Veel beter toch?

Samen werken aan een betere band en wederzijds vertrouwen opbouwen. Dit werkt zakelijk dus ook zo. Met Vitelia Voeders hebben we een zakelijke band, het voer mag niet te duur zijn en onze resultaten moeten goed zijn. Maar dan is het vervolgens de vraag moet ik het onderste uit de kan hebben, of wil ik dat ik samenwerk met de beste voerleverancier? Als wij ‘wereldkampioen’ willen zijn in het grootbrengen van vleeskuikens, dan moeten onze dieren ook het voer van de ‘wereldkampioen’ voer maken krijgen. Omdat wij niet de expertise hebben om het voer zelf te maken, gaan we samenwerken met een bedrijf dat openstaat voor innovatie en vernieuwing en daarnaast ook nog vertrouwen schept. Dan zijn volgens mij beide partijen het beste af en hoef ik geen privileges zoals bijvoorbeeld een lagere voerprijs. Ons privilege is namelijk dat Vitelia het beste voer maakt tegen een marktconforme prijs.

We geloven sterk in circulaire landbouw maar ook in circulaire relaties. We geven elkaar positieve en aanstekelijke energie wat leidt tot goede ideeën met samenwerkingspartners, wat weer goed is voor Kuijpers Kip. Behandel je stakeholders zoals je zelf behandelt wilt worden, want wie goed doet goed ontmoet. Een idee of plan heb je nooit alleen, samen maak je ieder idee nóg beter.

Voedsel produceren daar gaat het ons om

Marcel: Je moet niet de illusie hebben dat je iedereen kan beïnvloeden. Er zullen altijd mensen zijn die een ander beeld hebben van wie wij werkelijk zijn en waar we voor staan. Daar steken we ook geen energie in om dit te veranderen.

Het speelveld van voor- en tegenstanders in onze sector is bijzonder complex. De achterban van veel tegenstanders eet bijvoorbeeld ook gewoon vlees. Dus je tegenstander is uiteindelijk ook je consument. Wij voeden ook hun kinderen en dat eten moet goed en betaalbaar zijn. Je hebt ambassadeurs nodig om je missie over de bühne te krijgen.
Tegenstanders kiezen helaas vaak voor een eenzijdige benadering, oftewel alleen voor welzijn en niet voor duurzaam.

De vraag is dus: Waarom doen wij dit?
Niet omdat we zo graag duizenden kuikens in een hok doen, maar omdat wij voedsel willen maken voor mensen die behoefte hebben aan goed en betaalbaar eten. Voedsel produceren volgens onze missie ‘Lekker eten voor iedereen’ daar gaat het om. In deze missie willen we eerlijk zijn, open staan voor kritiek, duurzame grondstoffen inkopen en fatsoenlijk omgaan met onze dieren, mens en omgeving.

Van Brabant naar Limburg

Marcel: Voor de realisatie van ons korte keten concept trokken we naar Noord-Limburg, waar het politieke klimaat positiever is. We hebben veel overlegd met de overheid en omgeving. We zijn ervan overtuigd dat we een goed en verdedigbaar verhaal hebben, volledig gericht op duurzaamheid zowel voor de maatschappij als ook voor ons eigen bedrijf.
Paul is in goed overleg in 2016 met nieuwe ambities uit het bedrijf gestapt en de zonen van Cor zijn toegetreden. Onze oude vleeskuikenbedrijven hebben we in het kader van de reconstructie verplaatst naar de nieuwe locatie van het Nieuw Gemengd Bedrijf in Grubbenvorst. Voorwaarde voor deze verplaatsing was de sanering van vijf bestaande bedrijven. Deze zijn in 2014 gesloopt.
We zijn constructief met Gemeente Horst aan de Maas en enkele ondernemers in de regio in gesprek gegaan. Uiteindelijk is hier de stuurgroep voor het NGB uit ontstaan.

Het hele traject van idee tot realisatie heeft weliswaar veertien jaar geduurd, maar we hebben als familie nooit de drive verloren tijdens dit proces. Onze familie heeft elkaar gelukkig altijd kunnen blijven steunen en motiveren. We zijn er dan ook het meest trots op dat we gedurende het gehele traject niemand hebben verloren. De familieband en familiewarmte is buitengewoon slijtvast gebleken.

Het vleeskuikenbedrijf is gasloos gebouwd en de kuikens groeien met familiewarmte, zonder antibiotica, geen transport en een lage carbonfootprint

Duurzaam bedrijf

Het vleeskuikenbedrijf is gasloos gebouwd en de kuikens groeien met familiewarmte, zonder antibiotica, geen transport en een lage carbonfootprint. Kortom een korte keten voor de productie van gezond en betaalbaar kippenvlees. Alles op basis van een minimale belasting van het milieu.
Inmiddels zijn er meerdere rondes gedraaid en werken alle innovaties naar behoren. De technische resultaten zijn zelfs goed te noemen. Dit heeft de familie doen besluiten een feestje te organiseren in de vorm van een symposium op 27 september.

Alle positieve inspanningen zijn in de regio niet onopgemerkt gebleven, getuigen ook de mooie nominatie voor de Ondernemersprijs Horst aan de Maas 2019. Een mooie waardering voor de jarenlange inspanningen voor de realisatie van hun ondernemersdroom.